การตรวจนับขันหมาก
เมื่อขบวนขันหมาก มาถึงเรือนของฝ่ายเจ้าสาวเป็นที่เรียบร้อยแล้ว เฒ่าแก่ฝ่ายเจ้าบ่าว จะส่งขันหมากให้ เฒ่าแก่ฝ่ายเจ้าสาว ทำการตรวจนับ ซึ่งต้องทำกันต่อหน้าสักขีพยาน เฒ่าแก่ฝ่ายเจ้าสาวจะทำการตรวจนับเอง หรือส่งขันหมากต่อให้คู่สามีภรรยา ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือของพ่อแม่ฝ่ายเจ้าสาว ซึ่งจัดเตรียมไว้ให้ทำหน้าที่ ตรวจนับก็ได้
คู่สามีภรรยาที่จัดไว้นิยมว่า ต้องเป็นคู่ที่แต่งงานกันอย่างถูกต้อง และกินอยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข ๒ คู่ เมื่อเฒ่าแก่ฝ่ายเจ้าสาวเปิดผ้าคลุมขันหมาก หรือแก้ผ้าที่ห่อหุ้มเตียบและเปิดฝาออกกางไว้ จะเอาแป้งหอม น้ำมันหอม และกระแจะประพรม สิ่งของในเตียบ
ในสมัยโบราณ หากเป็นการตรวจนับสิ่งของในเตียบ ภรรยาจะอุ้มเตียบ เดินตามหลังสามีของตน เข้าไปใน ห้องเรือนบิดามารดา ฝ่ายเจ้าสาวคนละเตียบ วางเตียบทั้ง ๔ พร้อมผ้าไหว้ ลงบนผ้าขาวกว้าง ๔ ศอก ยาว ๔ ศอก ที่ปูไว้กลางเรือน จุดธูปเทียน ดอกไม้สด ๒ ช่อ กระทำสักการะเทวดา และผีเรือนผีปู่ย่าตายาย กล่าวบท ชุมนุมเทวดา ให้มาปกปักรักษา เฒ่าแก่ทั้งสองฝ่าย จะนำเจ้าบ่าวและเจ้าสาว ไปทำพิธีไหว้ผี ซึ่งได้แก่ ผีเหย้า ผีเรือน ผีปู่ย่าตายาย ที่ล่วงลับไปแล้ว เสร็จแล้วจึงมีการนับสินสอด
ในการตรวจนับขันหมาก เฒ่าแก่ฝ่ายชาย จะบอกให้เจ้าบ่าว ใส่เงินสินสอด มาเกินที่ตกลงกันไว้กับทาง เฒ่าแก่ฝ่ายเจ้าสาว เล็กน้อย เรียกว่า เงินเกินหรืองอกเงย ซึ่งถือเป็นสิริมงคล แก่บ่าวสาวเชื่อว่า ต่อไป จะทำมาค้าขึ้นร่ำรวย มีชีวิตที่ผาสุก ด้วยเหตุที่กล่าวมานี้ เมื่อทำการตรวจนับ เฒ่าแก่ หรือผู้ที่ได้รับมอบหมาย ให้มีหน้าที่ตรวจนับ จะบอกว่าเงินสินสอด งอกเงยขึ้นแล้ว ทุกคนต่างแสดงความยินดี เฒ่าแก่ผู้ตรวจนับ และพ่อแม่ของทั้งสองฝ่าย จะนำถั่วทอง เมล็ดงา และข้าวเปลือก หรือสิ่งที่เป็นมงคลอื่น ๆ เช่น แป้งหอม น้ำมันหอม มาประพรมคลุกเคล้าเงินสินสอดนั้น
สำหรับสร้อย แหวน กำไลข้อมือ ต่างหูเพชรทอง เฒ่าแก่ฝ่ายหญิงจะให้เจ้าบ่าวสวมใส่ให้กับเจ้าสาวของตน ทุกคนที่เป็นสักขีพยานต่างกล่าวคำชมด้วยความยินดี มีการหยอกเย้าในขณะที่ เจ้าบ่าว ใส่แหวนสวมสร้อย ให้เจ้าสาว เป็นที่สนุกสนานครื้นเครง ส่วนเงินสินสอดเฒ่าแก่ฝ่ายหญิง จะห่อผ้าแพรไว้อย่างเดิม แล้วส่งให้ บิดามารดา ของเจ้าสาวนำไปเก็บรักษาไว้
เมื่อตรวจนับขันหมากเสร็จ ฝ่ายเจ้าสาวจะต้องให้ของแถมพก หรือรางวัลแก่ผู้ที่ยกขันหมาก และบริวารขันหมาก สำหรับถาดใส่ขนมนมเนยนั้น เมื่อทำการส่งคืนจะไม่ส่งถาดเปล่า ต้องมีหมากพลูและขนมติดมาด้วย
พิธีมงคลสมรส( งานแต่งงาน ) และบทความเกี่ยวเนื่อง
- การสู่ขอในงานแต่งงานแบบไทยๆ
- พิธีการสู่ขอขั้นตอนและพิธีการ
- พิธีการสู่ขอในวรรณคดีไทย
- ผูกดวง ดวงสมพงศ์กัน และทางออก ในงานแต่งงาน การสู่ขอในวรรณคดีไทย ( ต่อ )
- การแจ้งข่าวผลการสู่ขอ
- การปลูกเรือนหอ
- พิธีหมั้น
- การยกขันหมากหมั้น
- การนับสินสอดของหมั้น
- ฤกษ์ยามเกี่ยวกับการแต่งงาน
- ฤกษ์วันแต่ง
- พิธียกขันหมาก
- การจัดขันหมากเอกและขันหมากโท
- การขุดต้นกล้วย ต้นอ้อย สำหรับให้คู่บ่าวสาว ใช้ปลูกร่วมกัน
- ขนมในขบวนขันหมาก
- ผลไม้ในขบวนขันหมาก
- การเคลื่อนขบวนขันหมาก
- การจัดขบวนขันหมาก
- ของที่อยู่ในขันหมากโท
- เริ่มเคลื่อนขบวนขันหมาก
- พานรับขันหมาก
- การปิดประตูขันหมาก
- ถอดรองเท้าเรียกค่าไถ่
- การตรวจนับขันหมาก
- การไหว้ผี
- พิธีรับไหว้
- พิธีร่วมทำบุญตักบาตรของคู่บ่าวสาว
- พิธีรดน้ำสังข์ พิธีเจิม
- ความเป็นมาของหอยสังข์ที่นำมาใช้นำพิธีการแต่งงาน
- ขั้นตอนในการทำพิธีรดน้ำี์สังข์
- การกินเลี้ยงฉลองพิธีมงคลสมรส
- พิธีปูที่นอนและส่งตัวเจ้าสาว
- การส่งตัวเจ้าสาวไทย
- การนอนเฝ้าหอในงานแต่งงานแบบไทย
- หลักการครองเรือนแบบไทย น่ารู้
- สรุปขั้นตอนที่สำคัญในพิธี งานแต่งงานแบบไทยๆ
- งานแต่งงาน คนไทย คนดัง ในปัจจุบัน
- ชุดแต่งงานและพิธีการ ในงานแต่งงานของเจ้าหญิงประเทศต่างๆ และคนดังทั่วโลก
แหล่งอ้างอิง: จากหนังสือ : ประเพณี พิธีมงคล วันสำคํญของไทย ของ คุณกิติ ธนิกุล
